ไส้เดือนดินเป็นสัตว์เล็กๆ ที่มีประโยชน์อย่างมากต่อมนุษย์และสภาพแวดล้อม มีไส้เดือนที่ไหน ดินดีที่นั่น มาในช่วงหลังที่การทำสวนไร่นาหันไปใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลงกันมาก ทำให้บางพื้นที่ขุดหาไส้เดือนแทบจะไม่เจอ การที่ฟื้นฟูให้ผืนดินกลับมามีความอุดมสมบูรณ์อีกครั้งหนึ่งไส้เดือนนี่แหละ เป็นตัวการสำคัญอันหนึ่ง
ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงไส้เดือนเพื่อใช้ไส้เดือนในการช่วยย่อยสลายขยะสดไป เป็นปุ๋ย ซึ่งจะช่วยลดปริมาณขยะสดได้อย่างมหาศาล และที่สำคัญจะได้ปุ๋ยหมักไส้เดือนที่เป็นปุ๋ยชั้นดีสำหรับการปรับปรุงบำรุง ดินสำหรับการทำเกษตรอินทรีย์รวมทั้งนำไปใช้ประโยชน์อื่นๆ เป็นอาหารสัตว์และคน
การเลี้ยงไส้เดือนดิน เป็นวิธีที่ง่าย ลงทุนต่ำ มีประโยชน์สูง ทำได้ทั้งในระดับครอบครัว ชุมชนและในระบบฟาร์ม จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจ โดยเฉพาะคนที่สนใจแนวทางเกษตรอินทรีย์หรือเกษตรธรรมชาติ
การเลี้ยงในถังพลาสติก
เป็นวิธีการที่ใช้เลี้ยงไส้เดือนดินเพื่อการกำจัดขยะสดในครัวเรือนและเลี้ยง เพื่อการค้าโดยใช้ถังพลาสติกหลายๆใบ ถังพลาสติกก็ดัดแปลงมาจากถังขยะใบใหญ่ปากกว้างอย่างน้อย 50 ซม. สูงอย่างน้อย 60 ซม.และถ้าต้องรอบรับปุ๋ยน้ำด้วยถังก็ต้องสูงกว่านี้
วิธีการทำ
ปุ๋ยน้ำ จะเกิดระหว่างการหมัก จะอยู่ด้านล่างของถังซึ่งเป็นปุ๋ยน้ำอย่างดี สามารถนำมาเจือจางในอัตราส่วน 1 ต่อ 10 ใช้รดพืชผักสวนครัว ไม้ประดับ โดยเฉพาะไม้ดอก ได้เป็นอย่างดี
- เจาะรูที่ก้นถัง ใส่ก๊อกปิดเปิดเพื่อใช้ระบายปุ๋ยน้ำออกจากถัง
- ใส่ กรวดหรือหิน ลงด้านล่างของถังสูงประมาณ 15 ซม. ตัดแผ่นไม้เป็นรูปกลม ขนาดพอดีกับพื้นที่ผิวของกรวดหินภายในถัง เจาะรูหลายรู เพื่อช่วยระบายน้ำหรืออาจใช้ลวดตระแกรงแทนไม้อัดได้ การใช้ถังพลาสติกเลี้ยงเพื่อการค้า อาจไม่ใส่หินลงก้นถัง แต่ใช้วิธีเจาะรูที่ก้นถัง เลยเพื่อระบายน้ำ
- ใส่ไส้เดือนดิน แล้วใส่อาหารไส้เดือน ได้แก่ เศษอาหาร เศษพืชผัก ผลไม้จากครัวเรือน
- ใส่เศษฟางแช่น้ำ ปุ๋ยคอก ใบไม้แห้ง เศษกระดาษหนังสือพิมพ์ หนา 15-30 ซม. โรยทับด้วยดิน
- ปิด ทับดับด้วยฟางหรือกระดาษหนังสือพิมพ์ พรมน้ำให้ชุ่มแล้วค่อยเติมอาหารทุกๆ 3-4 วันหรือเมื่อเห็นว่าอาหารหมด ภายใน 2-3 เดือน ส่วนมากเริ่มเก็บปุ๋ยหมักไส้เดือนและเก็บแยกไส้เดือนที่เพิ่มขึ้นได้
อาหารที่ใช้เลี้ยงไส้เดือนได้
|
อาหารที่ใช้เลี้ยงไส้เดือนไม่ได้
|
-เปลือกผัก,เศษผัก
|
-เปลือกส้ม
|
-เศษอาหารที่ปรับปรุงแล้ว
|
-ผลิตภัณฑ์จากนม
|
-เปลือกไข่
|
-เนื้อ/ปลา
|
-เปลือกผลไม้
|
-ขี้หมา/ขี้แมลง
|
-เศษหนังสือพิมพ์
|
-ดอกไม้ที่ซื้อจากตลาด
|
-ถุงกระดาษ,เศษกระดาษ
|
-พลาสติก แก้ว กระป๋อง ขยะ ที่ไม่มีชีวิตอื่น
|
-กากกาแฟ,ใบชา
|
|
-เปลือกหัวหอม
|
|
สารประกอบที่สำคัญในปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดิน
PH
|
%N
|
P
|
K
|
Ca
|
Mg
|
Zn
|
Mu
|
Fe
|
Cu
|
ความชื้น
|
7.65
|
0.3428
|
4,385
|
9,310
|
13,660
|
2,468
|
126
|
504
|
3,245
|
12.49
|
~30%
|
ประโยชน์
1.ช่วยปรับปรุงโครงสร้างของดินให้ดีขึ้น เช่น ทำให้ดินร่วนซุย อุ้มน้ำได้ดี
2.ช่วยปรับสมดุลทางเคมี ความเป็นกรด ด่าง ของดินให้ดีขึ้น
3.อยู่ในดินได้นานและค่อยๆ ปลดปล่อยออกมาให้พืชเรื่อยๆ
4.มีธาตุอาหารหลัก ธาตุอาหารรองและธาตุอาหารเสริมครบถ้วน
5.ช่วยเร่งการออกดอก ผลและความหวานของผลไม้ ใช้ได้กับพืชทุกชนิด
6.เป็น พาหะที่จะนำจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ลงไปในดิน หรือรอบๆต้นพืชส่งเสริมให้จุลินทรีย์ในดินดำเนินกิจกรรมได้ดี ทำให้สภาพแวดล้อมรอบๆด้านพืชและดินดีขึ้น
สูตรเด็ด เคล็ดไม่ลับ
**ปุ๋ยน้ำ----ใช้ 1 ส่วน ต่อน้ำ 10 ส่วน
** มูลไส้เดือน---ตากให้แห้ง (ในร่ม) 3 กิโลกรัม ต่อจากน้ำตาล 1 ลิตร ผสมน้ำ 10 ลิตร หมักแล้วกรองดินออก จะได้น้ำปุ๋ยสูตรเด็ด สุดยอด
นายสุธน ปืนแก้ว ผู้เผยแพร่ข้อมูล
ดร.อานัติ ตันไซ อาจารย์ ม.แม่โจ้ ผู้คิดค้น
|